Seksuele voorlichting is voor veel ouders een lastig onderwerp. Je weet dat het een keer moet gebeuren, maar ja… hoe doe je dat eigenlijk? Tenslotte is seks voor veel mensen een gevoelig onderwerp. Daar komt nog bij dat iedereen er andere opvattingen over heeft, dat geloof een rol speelt en dat we het zelf een tikje gênant vinden. Toch is het wel belangrijk dat je je kind duidelijk voorlicht over seks.
De allereerste voorlichting
Als jouw peuter of kleuter vragen gaat stellen, kun je ze misschien nog afwimpelen. Maar er komt een moment dat je de allereerste voorlichting moet gaan geven. Je kunt niet volhouden dat baby’s worden gebracht door de ooievaar. Bovendien krijgen ook jonge kinderen al in de gaten dat er een verschil is tussen jongens en meisjes. De allereerste voorlichting begint rond de 3-5 jaar en houdt dit in:
- Uitleg over het verschil tussen jongens en meisjes. Bijvoorbeeld dat jongens een plasser hebben en meisjes niet, en dat dat ook voor papa en mama geldt. Je hoeft hier verder nog geen details bij te geven, maar deze uitleg is wel belangrijk.
- Dat baby’s in de buik van hun moeder groeien. Het verhaal van de ooievaar klinkt wel leuk, maar het wordt later lastiger om uit te leggen hoe het nu echt zit. Bovendien is het nu nog niet nodig om heel uitgebreid uit te leggen hoe de baby nou eigenlijk in de buik is gekomen.
Deze eerste uitleg over de verschillen tussen jongens en meisjes zijn belangrijker dan je denkt. Er zijn jonge kinderen die het zich erg aantrekken dat ze lichamelijk anders zijn dan kinderen van het andere geslacht. Door dit eenvoudig uit te leggen en te vertellen dat het zo hoort, zullen ze het eerder accepteren.
Vanaf wanneer ‘echte’ voorlichting?
Vanaf ongeveer 8-9 jaar weten de meeste kinderen dat baby’s uit de buik komen en dat de papa ze erin heeft gestopt. Hoe dat precies werkt weten ze niet, maar globaal hebben ze wel een idee. Kinderen krijgen in groep 8 van de basisschool een algemene seksuele voorlichting. Daarin wordt bijvoorbeeld uitgelegd dat meisjes ongesteld worden en hoe het zit met de lichaamsdelen van jongens. Deze voorlichting is door de overheid geregeld om kinderen zo in de basis te leren hoe het zit.
Maar deze voorlichting is in de praktijk lang niet altijd voldoende om het kinderen uit te leggen. Bovendien kan voor sommige meisjes de voorlichting te laat zijn, als ze vroeg ongesteld worden. Daarom hanteren de meeste ouders andere richtlijnen: meisjes krijgen gemiddeld rond hun 10e jaar van hun ouders seksuele voorlichting, jongens rond de 13 jaar. Als mensen gelovig zijn, zijn er vaak ook regels vanuit hun religie ten opzichte van hun opvattingen over seks.
Seksuele voorlichting: handige tips
Seksuele voorlichting is voor veel ouders een moeilijk gesprek. Tenslotte is seks best persoonlijk. Hoe leg je de dingen uit? En wat moet je wel uitleggen en wat niet? Dit zijn handige tips.
- Kies een rustig moment
- Probeer eerst te ontdekken wat je kind al weet – dat is vaak meer dan je denkt
- Behandel je kind niet als een kleuter en neem hem/haar serieus
- Respect en vertrouwen zijn de basis voor een seksuele relatie
- Leg uit dat de eerste keer bijzonder is. Uit onderzoek blijkt dat 16% van de jongens en 29% van de meisjes zegt achteraf spijt te hebben van de eerste keer
- Blijf er open over en laat je kind met vragen komen
- Geef duidelijke uitleg over andere geaardheid en probeer er open voor te staan
Belangrijk: het zelfbeeld van je kind
De seksuele voorlichting vindt vaak plaats tijdens de puberteit. Dit is een tijd waarin de meeste kinderen zich bewuster worden van hun lichaam. Ze vormen ook duidelijker een zelfbeeld. De houding over seks hangt sterk af van het lichaamsbeeld dat je kind heeft. Over het algemeen geldt dat kinderen die erg onzeker zijn over hun lichaam ook erg onzeker zijn op seksueel gebied. Dat kan hen kwetsbaar maken. Probeer dus het zelfbeeld van je kind te versterken. Nog belangrijker is dat je je kind leert om duidelijke grenzen aan te geven en daar niet overheen te gaan.
Voorlichting over sexting en digitale voorlichting
Sexting is alweer enkele jaren een hot item. Het komt heel erg vaak voor dat kinderen foto’s of zelfs filmpjes met elkaar delen. Het is dus belangrijk dat je ook hierover een duidelijke uitleg geeft. Leg uit:
- Dat foto’s of filmpjes voor altijd zijn. Dus dat ze er ook nog zijn als je relatie uitgaat of als je allang vergeten bent dat ze er waren.
- Dat dit soort beelden vaak gedeeld wordt met mensen waarvoor ze niet bedoeld zijn, misschien zelfs met de hele klas.
- Dat je je absoluut niet moet laten chanteren met dergelijke beelden, omdat dat de zaak alleen maar erger maakt.
- Dat je beter meteen je ouders of mensen die je vertrouwd kunt inlichten als dergelijke beelden gemaakt of verspreid zijn.
- Dat deze foto’s ook later nog heel veel invloed kunnen hebben. Stel je voor dat ze op internet terecht komen, waar ze gevonden worden door je collega’s of je baas.
De voorlichting van jongens wordt onderschat
Seksuele voorlichting is een belangrijke zaak op het gebied van gezondheid. Als je je kind niet of niet voldoende voorlicht, kan dat heftige gevolgen hebben. En dat geldt zeker niet alleen voor het voorlichten van meisjes! Meestal zijn het meisjes die de meeste voorlichting krijgen. Zij moeten leren grenzen aan te geven, zij moeten leren hoe ze voorkomen dat ze zwanger worden en zij krijgen vaak de schuld bij misbruik, sexting en andere wanpraktijken.
Wist je dat de voorlichting van jongens hier ook heel erg belangrijk in is? Door jongens te leren hoe ze respectvol omgaan met meisjes kan veel schade voorkomen worden. Benadruk dat schandalen ook jongens nog heel lang kunnen achtervolgen en schaden. Zeker als het uit de hand loopt en er ineens politie voor de deur staat. Leg je zoon dus net zo goed uit hoe het hoort en wat echt niet kan. Ook op het gebied van het voorkomen van zwangerschappen dienen jongens even goed voorgelicht te zijn als meisjes. Tenslotte ben je samen verantwoordelijk.
Conclusie: de seksuele voorlichting van kinderen kan beter
De seksuele voorlichting van kinderen kan veel beter. Hoewel Nederland een van de beste landen is als het gaat om voorlichting, is er veel dat vergeten wordt. Op school wordt het onderwerp wel besproken, maar blijven er altijd zaken onderbelicht. Het is dan ook belangrijk dat ouders hun deel van de seksuele voorlichting van hun kinderen oppakken. Door duidelijke voorlichting te geven kun je veel ellende voorkomen. Zo ontwikkelt jouw kind een gezonde seksuele houding.
