Je staat in de winkel en je kind gilt de hele boel bij elkaar. Het klinkt alsof hij ernstig wordt mishandelt, terwijl het alleen maar gaat om een koekje dat hij niet in zijn mandje mag leggen. Iedere moeder met een klein kind zal dit herkennen. Driftbuien horen nu eenmaal bij het peuter-zijn. Er is geen enkele peuter die echt helemaal nooit een driftbui heeft. Maar hoe ga je daar nu op de beste manier mee om?
Note: Zowel jongens als meisjes hebben driftbuien. We spreken in het artikel voor het gemak over ‘hem’, maar het werkt hetzelfde voor meisjes.
Verschillende kinderen, verschillende buien
Elk kind is verschillend. Dat geldt zeker ook bij driftbuien. Sommige kinderen laten zich vrij makkelijk weer kalmeren, bij andere blijft de bui lang hangen. Het ene kind is nog aanspreekbaar en kan nog luisteren, het andere kind hoort je niet eens. Hoe weet je nu welke driftbuien jouw peuter heeft?
De fases van een driftbui
Elke driftbui kent een aantal fasen. Je leert deze vanzelf herkennen in de peutertijd van je kind. De buien komen op, worden sterker en zwakken daarna weer af. Door te weten in welke fase je kind zit, kun je ook beter zien wat je eraan kunt doen.
Fase 1: het begin
Het begin van een driftbui zie je vaak wel aankomen. Zeker als je kind moe is of als hij honger heeft zal hij sneller een driftbui krijgen. Je kind wordt vaak wat vervelend of is al hangerig. In deze fase is er nog geen sprake van een echte driftbui. Maar je weet al wel dat de kans groot is dat er eentje komt. Je kunt de bui proberen te voorkomen door de onderliggende oorzaak (moeheid, honger) aan te pakken. Maar je kunt het nooit altijd voorkomen. Soms slaan kinderen deze fase over en gaan ze van heel vrolijk naar heel boos in enkele seconden.
Fase 2: de aanleiding
Er is eigenlijk altijd een aanleiding voor een driftbui. Voor driftbuien van peuters van 3 jaar hebben altijd een vrij duidelijke aanleiding. Bij peuters van 2 jaar is dit soms nog lastig te bepalen. De aanleiding kan echt een kleinigheidje zijn. Bijvoorbeeld als je kind geen snoepje krijgt of als hij iets niet mag doen. Soms is de aanleiding wel een vrij duidelijk probleem en dan kan het helpen om daar direct iets aan te doen. Bijvoorbeeld als een ander kind hem een duw geeft.
Fase 3: schreeuwen
Als de driftbui echt begint, gaat dat vaak gepaard met flink schreeuwen. De driftbuien van peuters van 2 jaar kenmerken zich door veel huilen, de driftbuien van peuters van 3 jaar kunnen ook heel wat geschreeuw meebrengen. Het kind probeert door dit gedrag zijn zin te krijgen, soms terecht en soms onterecht. In de fase van het schreeuwen is het kind nog wel aanspreekbaar, al luistert hij lang niet altijd. Je kunt de driftbui soms nog indammen door het kind te corrigeren of af te leiden, maar dat is wel een stuk lastiger dan in de eerste twee fases.
Fase 4: de echte driftbui
Nu zijn we aangekomen bij de echte driftbui. Heb je het tij niet weten te keren en is je kind echt bezig aan een driftbui? Nu hoort je kind je niet meer als je tegen hem praat (of schreeuwt). Hij heeft een soort ‘vastloper’ waardoor hij niet op jou reageert. Hij kan bijvoorbeeld gaan slaan of schoppen. Bij extreme driftbuien van peuters kunnen soms dingen kapot gaan of kunnen ze anderen (of zichzelf) pijn doen. Je peuter kan daar op dat moment niets aan doen. In dit stadium kun je het kind ook niet meer afleiden of corrigeren. Het moet als het ware uitrazen. Het enige dat je kunt doen is het kind apart zetten of zo stevig vasthouden dat hij niet meer kan schoppen of slaan. Een stevige driftbui kan best een poosje duren.
Fase 5: het afzwakken van de driftbui
Na de ergste fase zwakt de driftbui weer af. Het kind komt langzaam weer bij zinnen en raakt weer aanspreekbaar. Hij kan ook ineens omslaan en twee minuten later weer vrolijk aan het spelen zijn. Soms duurt het ook langer of moet een kind er echt van bijkomen. Belangrijk is dat veel kinderen zich schuldig voelen over hun driftbui of bang zijn dat mama niet meer van hen houdt. Het is dus belangrijk dat je na de driftbui de tijd neemt om je kind te kalmeren en uit te leggen dat je nog altijd van hem houdt.
Wat te doen bij driftbuien van je peuter?
Hoe moet je omgaan met de driftbuien van je peuter? Vaak kun je driftbuien voorkomen. Maar… uit onderzoek blijkt dat kinderen de driftbuien nodig hebben als uitlaatklep. Het is een stap in hun ontwikkeling die er helaas bij hoort. Je kunt dus best proberen om ze te voorkomen, maar dat zal niet altijd lukken. En natuurlijk hangt het af van de situatie en het temperament van je kind. Onthoud vooral dat je tijdens de hevigste fase van de driftbui niets meer kunt doen dan je kind laten uitrazen.
Tips voor driftbuien van een peuter van 2 jaar
- Peuters van 2 jaar hebben vaak driftbuien omdat ze dingen niet begrijpen. Ze moeten ook erg veel leren. Probeer dus telkens goed uit te leggen wat je doet of wat de plannen zijn.
- Zorg ervoor dat je kind voldoende geslapen heeft en hou er rekening mee als je kind moe is.
- Geef niet toe aan een eis van je kind, alleen om een driftbui te voorkomen. Kinderen leren al tijdens hun tweede jaar om driftbuien in hun voordeel te gebruiken als dat zo uitkomt.
- Tijdens een driftbui zijn peuters van 2 jaar vaak moeilijk te bereiken. Ze moeten meer moeite doen om je te begrijpen dan oudere kinderen en tijdens een driftbui zijn ze dat natuurlijk niet van plan. Het werkt voor kleinere kinderen vaak beter om te handelen. Bijvoorbeeld je kind naar een duidelijke afgebakende plek brengen om af te koelen.
- Geef je kind achteraf geen straf voor de driftbui. Je kunt wel straf geven voor bepaald gedrag, maar wat hij tijdens de driftbui doet ligt buiten zijn controle.
- Probeer je kind niet tijdens het hoogtepunt van een driftbui op een redelijke manier te benaderen. Dat is alleen maar erg frustrerend voor jou, want je kind luistert niet (en hoort je waarschijnlijk niet eens!)
Tips voor het omgaan met driftbuien van peuters van 3 jaar
- Kinderen van 3 begrijpen al heel veel. Juist omdat ze dingen graag willen begrijpen hebben ze extra uitleg nodig. Ook kun je hen uitleggen waaróm iets zo is.
- Een peuter van 3 jaar weet al goed hoe je een driftbui in je voordeel kunt gebruiken. Het ene kind is daar beter in dan het andere. Het is goed om je dit te realiseren en te ontdekken of je kind hier voordeel van kan hebben.
- Driftbuien bij peuters van 3 jaar hebben vaak een vrij lange aanloop. Het kind blijft vaak langer bereikbaar en je kunt hen nog op tijd aanspreken. Je kunt het kind dus, als je nog niet in de hevigste fase zit, goed uitleggen wat de consequenties van dit gedrag zijn.
- Probeer een driftbui vooral te voorkomen. Als je kind eenmaal een driftbui heeft, is het aan jou om de schade te beperken. Je kunt in deze fase je kind niet meer aanspreken want hij hoort je gewoon niet. Daar kan je kind ook niets aan doen, het hoort erbij.
Extreme driftbuien: wat moet ik hiermee?
Soms hebben kinderen extreme driftbuien. Ze kunnen krijsen, schoppen, slaan en helemaal over de rooie gaan. Soms stoppen kinderen in hun drift met ademen. Of het kind is er tijdens een driftbui echt op uit om iets kapot te maken of iemand pijn te doen. Deze extreme driftbuien zijn erg lastig te benaderen. Waarschijnlijk weet je kind tijdens een extreme driftbui niet wat hij precies doet. Het helpt vaak als je kind kan uitrazen op een rustige plek, bijvoorbeeld in zijn slaapkamer. Zorg dat er op die plek weinig dingen zijn die hij zou kunnen beschadigen. Bij echt heel extreme driftbuien wordt een peuter soms in een deken gerold zodat hij gefixeerd is en niets meer kan. Maar het is natuurlijk beter als dit voorkomen kan worden.
Hoe zit het met driftbuien en hoogbegaafdheid?
Hoogbegaafde peuters hebben sneller driftbuien omdat ze zich onbegrepen voelen. Voor hen kan het heel frustrerend zijn als ze niet op hun niveau worden uitgedaagd. Andersom hebben ook laagbegaafde peuters sneller driftbuien omdat ze de wereld niet begrijpen. Bij beide peuters moet de aanpak hetzelfde zijn: ontdek wat het niveau van jouw kind is en eis niet teveel of te weinig. Hoogbegaafde peuters kunnen bijvoorbeeld al beginnen met het leren van letters, zodat ze kunnen leren lezen. Laagbegaafde peuters laat je nog wat langer spelen met eenvoudig babyspeelgoed en geef je extra complimenten als ze iets eenvoudigers hebben gedaan.
Driftbuien zijn bij peuters niet altijd te voorkomen. Ze horen nu eenmaal bij deze fase. Kleuters hebben al veel minder vaak driftbuien, simpelweg omdat ze meer van hun omgeving begrijpen en zich anders kunnen uiten. Driftbuien zijn wel heel vervelend, maar zijn op zich niet problematisch tenzij ze echt het sociale leven gaan beïnvloeden. Is je kind echt erg driftig, dan zou je zelf een cursus anger management kunnen volgen. Een aantal van de tips die je daar krijgt kun je vervolgens toepassen op je kind. Wees daar echter niet te snel mee, want het is ook goed als je peuter zelf leert om om te gaan met driftige gevoelens.
